Zamiast wstępu
Na pograniczu naprawdę ciągle jeszcze jest wiele do nadrobienia na płaszczyźnie wieloletnich przemilczeń z okresu przedprzełomowego. Na polskich ziemiach zachodnich, podobnie jak w Brandenburgii, Meklemburgii Przedpomorzu czy Saksonii, dopiero w ostatnich latach zaczęło się mówić o tym, skąd pochodzą konkretne rodziny, a także w jakich okolicznościach musiały one opuścić swoje strony ojczyste.