Apel do polskich i niemieckich Organizacji pozarządowych

Walczymy o uproszczenie systemu wsparcia unijnego dla regionów przygranicznych i uczynienie programów wsparcia bardziej przyjaznymi dla NGO. Dlatego sformułowaliśmy katalog naszych postulatów. Będzie on przesłany do Komisji Europejskiej, Europosłów, rządów Polski i Niemiec, przygranicznych województw i landów. Chcemy, by nasz głos i nasze postulaty zostały usłyszane.
Jeśli identyfikujecie się z tymi postulatami, jeśli chcecie, by droga do unijnego wsparcia była prostsza, a rozliczenie projektów krótsze i łatwiejsze, wesprzyjcie nas. Wystarczy podpisać listę wsparcia i przesłać do nas, albo zadeklarować poparcie w mailu nadesłanym do nas w imieniu Waszej organizacji.
Potrzebujemy waszej pomocy! Im więcej organizacji pozarządowych zadeklaruje wsparcie dla katalogu postulatów, tym większa siła naszego stanowiska, tym większe szanse, że w przyszłości programy wsparcia będą nam przyjazne.
Deklaracje wsparcia przesyłać można na nastepujące adresy:
Michael Kurzwelly, Güldendorferstraße 13, 15230 Frankfurt (Oder) lub:
arttrans@arttrans.de lub: przemyslawkonopka@wp.pl

Przedstawiciele polskich i niemieckich organizacji pozarządowych regionu przygranicznego zebrani na konferencji w Słubicach w dniach 24.02.2012-26.02.2012 uznali, co następuje:
- doceniając wysiłki Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej na rzecz integracji
europejskiej i wspierania regionów w Europie,
- podkreślając ogromną rolę Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,
Funduszu Konwergencji, a zwłaszcza programu Europejskiej Współpracy Terytorialnej
dla regionów w Europie,
- uznając zasługi rządów Polski i Niemiec, regionów przygranicznych (landów i
województw) oraz Euroregionów na polsko-niemieckim pograniczu,
- kierując się hasłem Unii Europejskiej "Europa dla obywateli" oraz unijną zasadą
subsydiaryzacji,
- w przekonaniu, że budowa społeczeństwa obywatelskiego i integracja europejska
są naczelnymi wartościami Wspólnoty, formułujemy następujące stanowisko:
- Jako obywatele i przedstawiciele organizacji pozarządowych pragniemy mieć wpływ na kształt programów unijnych, które mają bezpośrednie znaczenie dla naszej pracy i naszego regionu w latach 2014-2020.
- Jesteśmy zgodni, że europejskie mechanizmy wsparcia regionów przygranicznych służą mieszkańcom tych regionów, jednak widzimy potrzebę ich dostosowania do zmieniającej się rzeczywistości. Szczególnie niepokoi nas, że obecny system wsparcia ogranicza dostęp, a w niektórych wypadkach wyklucza udział w nim niewielkich organizacji pozarządowych, które dysponują ograniczonymi własnymi środkami finansowymi.
- pogranicze polsko-niemieckie jest jednym regionem z cechami wyróżniającymi ten region od innych i z własnymi, specyficznymi problemami. Oczekujemy uznania (zwłaszcza w praktyce wsparcia regionów) pogranicza polskoniemieckiego jako jednego regionu i odpowiedniego dostosowania programów wsparcia.
Na podstawie powyższych zasad przedstawiciele organizacji pozarządowych
polsko-niemieckiego pogranicza sformułowali następujące szczegółowe postulaty
dotyczące programu wsparcia w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej na
lata 2014-2020:

1. Systemy i programy wsparcia Unii Europejskiej winny w większym niż dotychczas stopniu ułatwiać dostęp organizacji pozarządowych do środków wsparcia.
2. Apelujemy o udział przedstawicieli organizacji pozarządowych w planowaniu i przygotowaniu projektów współpracy terytorialnej i transgranicznej na wszystkich szczeblach.
3. Domagamy się uznania organizacji pozarządowych za równoprawne (zwłaszcza w praktyce) z gminami i instytucjami podmioty współpracy terytorialnej i transgranicznej.
4. Programy współpracy terytorialnej i transgranicznej, szczególnie Interreg, winny zostać uproszczone – zarówno, jeśli chodzi o aplikowanie, system kontroli projektów, jak i mechanizmy rozliczania projektów.
5. Dzięki Unii Europejskiej coraz mniejsze znaczenie odgrywają granice państw, powstały natomiast nowe granice: między Euroregionami. Utrudnia to zdecydowanie współpracę organizacji pozarządowych w całym regionie przygranicznym i tworzenie sieci współpracy. Domagamy się likwidacji tych granic!
6. Uznając, że żyjemy i działamy w jednym regionie przygranicznym apelujemy o stworzenie jednego programu operacyjnego dla całego pogranicza lub przynajmniej zagwarantowanie kompatybilności programów operacyjnych dla pogranicza.
7. Największą naszym zdaniem wartością współpracy w regionach przygranicznych są spotkania ich mieszkańców i ich wspólne transgraniczne działania. Dlatego postulujemy zdecydowane zwiększenie ilości środków pomocowych na organizację spotkań mieszkańców pogranicza, a szczególnie zwiększenie środków w Funduszu Małych Projektów programu Interreg.
8. Kultura, sztuka, edukacja (w tym nauka języka sąsiada) oraz turystyka to zakresy tematyczne, które najlepiej służą integracji i spotkaniom mieszkańców w regionie przygranicznym. Dlatego domagamy się uznania tych dziedzin za priorytety programowe programów operacyjnych, zwłaszcza Funduszu Małych Projektów programu Interreg.
9. Wnosimy o punktualny start programów wsparcia w kolejnej kadencji Parlamentu Europejskiego na wszystkich szczeblach: europejskim, narodowym i regionalnym.
10. Domagamy się wprowadzenia jednoznacznych reguł kwalifikacji projektów, określenia zasad narodowego współfinansowania programu INTERREG oraz przestrzegania zasady służebności administracji programu wobec społeczności lokalnych i wnioskodawców.
11. Programy wsparcia winny być elastyczne i dostosowane do potrzeb społeczności lokalnych i regionów.
12. Postulujemy znaczące powiększenie środków przeznaczonych na projekty socjalno-kulturowe i projekty wspomagające transgraniczną wymianę informacji oraz tworzenie sieci współpracy.
13. Proponujemy zmianę struktury komitetów monitorujących i innych organów decydujących o udzielaniu wsparcia na współpracę transgraniczną. Domagamy się szczególnie udziału w nich przedstawicieli społeczności lokalnych.
14. Organy kontroli i rozliczania projektów winny pracować zgodnie z zasadą „Tak dużo jak konieczne, tak mało jak to tylko możliwe”. W związku z tym postulujemy ujednolicenie standardów kontroli projektów oraz likwidację wielopoziomowej struktury kontroli.
15. Apelujemy do instytucji Unii Europejskiej o ujednolicenie systemów wsparcia i systemu administracji programów współpracy w całej Unii Europejskiej, a tym samym ograniczenie liczby narodowych i regionalnych szczebli decyzyjnych, systemów kontroli i rozliczania projektów.
16. Podstawową barierą ograniczającą możliwość korzystania przez organizacje pozarządowe ze wsparcia programów współpracy transgranicznych jest zasada prefinansowania projektów. Proponujemy alternatywny system finansowania w ramach Funduszu Małych Projektów:
- po zatwierdzeniu projektu beneficjent/beneficjenci otrzymują zaliczkę w wysokości 50% wartości całego projektu, kolejne 50% zaś po rozliczeniu projektu; lub:
- likwidacja systemu prefinansowania. Beneficjent otrzymuje 100% zatwierdzonych środków kwalifikowanych i rozlicza cały projekt po jego zakończeniu.
17. Postulujemy wprowadzenie ryczałtów na usługi i działania w ramach projektów w oparciu o dotychczasowe doświadczenia w ramach Funduszu Małych Projektów.
18. Uważamy, że praca członków organizacji pozarządowych inwestowana w realizacje projektów ma wymierna wartość. Postulujemy uznanie pracy własnej na rzecz projektu jako kosztów kwalifikowanych (np. w formie wartości ryczałtowych) i kwalifikowanie wartości pracy jako wkładu własnego do projektu.
19. Domagamy się wprowadzenia jednolitego okresu rozliczania projektów obowiązującego także na szczeblu narodowym i regionalnym. Aktualnie projekty w polsko-niemieckim regionie przygranicznym rozliczane są w ciągu 9 do 18 miesięcy od momentu złożenia sprawozdań z realizacji projektu. Domagamy się wyznaczenia ośmiotygodniowego terminu rozliczenia projektu oraz wprowadzenia zasady, że jeżeli w ciągu 8 tygodni organy kontroli nie
wydały decyzji, projekt automatycznie uznany jest za rozliczony. Po tym okresie instytucje zarządzające programem winny być zobowiązane do natychmiastowego przekazania zatwierdzonych środków wsparcia.
20. W razie utrzymania zasady prefinansowania lub częściowego prefinansowania projektów, apelujemy do władz regionów o stworzenie regionalnych funduszy udzielających organizacjom pozarządowym nie oprocentowanych pożyczek na finansowanie projektów.
21. Apelujemy do Euroregionów oraz władz regionów przygranicznych w Polsce i w Niemczech o przejrzystość w debacie na temat tworzenia EUWT w regionie przygranicznym i udział obywateli oraz organizacji pozarządowych w tej debacie.

Duża część powyższych postulatów zgodna jest z propozycjami przedstawionymi wcześniej przez stowarzyszenia gmin polskich Euroregionów „Pomerania”, „Pro Europa Viadrina”, „Sprewa-Nysa-Bóbr” i „Nysa” (dokument z dnia 6.02.2012) oraz z propozycjami wspólnego posiedzenia niemieckich stowarzyszeń Euroregionów wzdłuż granicy polsko-niemieckiej (oświadczenie z dnia 11.11.2010). Deklarujemy wolę współpracy z Euroregionami, landami i województwami oraz rządami Polski i Niemiec w zakresie zmian w systemie wsparcia w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Proponujemy Zarządom Euroregionów i Instytucjom odpowiedzialnym za zarządzanie programami wsparcia dla polsko-niemieckiego regionu przygranicznego wspólne spotkanie dla podjęcia próby ustalenia wspólnego stanowiska w sprawie współpracy transgranicznej i regionalnej.
Apelujemy do polskich i niemieckich deputowanych do Parlamentu Europejskiego,
do Komitetu Regionów Unii Europejskiej, do Komisji Europejskiej, do rządów Polski i
Niemiec o uwzględnienie i wsparcie naszych postulatów.
Prosimy wszystkie organizacje pozarządowe działające we wspólnym polskoniemieckim
regionie przygranicznym o poparcie naszych postulatów i zgłaszanie
(listownie, pocztą mailową) ich akceptacji do koordynatorów konferencji.
Za zgodność:
Michael Kurzwelly i Przemysław Konopka
koordynatorzy konferencji

Michael Kurzwelly: Güldendorfer Straße 13, 15230 Frankfurt (Oder)
tel.: 0049 335 6641181; 0049 171 2668747; 0048-794-407436; mail: arttrans@arttrans.de
Przemysław Konopka: Jelenin 6, 74-500 Chojna
tel.: 0048 607 054846; mail: przemyslawkonopka@wp.pl