Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków w powiecie słubickim

18 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, ustanowiony w 1982 r. przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) w Paryżu i obchodzony od 1983 r. w zdecydowanej większości państw na świecie. Jest okazją do spotkań specjalistów z zakresu konserwacji zabytków, archeologii, architektury, historii sztuki, regionalistyki i dziedzin pokrewnych, do podsumowań rocznych i wyróżnień zasłużonych.

Wojewódzkie obchody MDOZ

Wojewódzkie obchody MDOZ pod patronatem wojewody lubuskiego Władysława Dajczaka odbędą się w czwartek 26 kwietnia w Szprotawie. Podczas uroczystości przewidziano wystąpienie burmistrza Szprotawy Józefa Rubachy oraz wręczenie odznak „Za opiekę nad zabytkami”.

Swoje odczyty zaprezentują również:

prof. Przemysław Wiszewski (o początkach państwowości polskiej i spotkaniu Bolesława Chrobrego z Ottonem III w Iławie),

dr Adam Górski (o życiu i śmierci elit szprotawskich w świetle źródeł funeralnych),

oraz mgr Karol Błaszczyk (o klasztorze sióstr magdalenek w Szprotawie).

Na koniec fakultatywnie odbędzie się zwiedzanie kościoła farnego w Szprotawie i kościoła w Iławie, a także Muzeum Ziemi Szprotawskiej w tzw. Bramie Żagańskiej.

Co nowego globalnie?

W materii ochrony zabytków od początku ubiegłego roku wydarzyło się wiele nowego... Znowelizowano ustawę o ochronie zabytkach i opiece nad zabytkami, gdzie m.in. zwiększono uprawnienia Głównego Konserwatora Zabytków. Realizowany jest „Program Opieki nad Zabytkami Województwa Lubuskiego na lata 2017-2020”.

Z początkiem 2018 r. wszystkie wszczęcia postępowań o wpis do rejestru zabytków na obszarze danego powiatu muszą być ujawniane w Biuletynie Informacji Publicznej właściwego starostwa, a samorządy mogą przyjmować uchwały o dotacjach dla obiektów z gminnych ewidencji zabytków, a nie jak dotąd wyłącznie z rejestru zabytków. Administracyjne kary pieniężne za naruszanie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wynoszą od 500 do nawet 500 tys. zł.

Powstał również Narodowy Fundusz Ochrony Zabytków (NFOZ), na który zasądzane są administracyjne kary pieniężne i nawiązki, w przysżłości może też darowizny, spadki czy 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.
Co nowego lokalnie?

Początek nowego roku to nowe dotacje na rzecz lokalnych zabytków. I tak kościół św. Jakuba Apostoła w Ośnie Lubuskim otrzymał 800 tys. zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Gmina Ośno Lubuskie otrzymała zaś dotację na remont murów obronnych z basztą Zwinger – 100 tys. zł z MKiDN, 50 tys. zł od marszałka województwa lubuskiego i czeka na decyzję w sprawie ewentualnej dotacji od Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Prof. UAM dr hab. Grzegorz Podruczny kierował dalszymi pracami poszukiwawczymi na dawnym polu bitwy pod Kunowicami z 1759 r., podczas których to udało się odnaleźć wiele zabytków okresu wojny siedmioletniej, głównie kul i guzików. Trwa ich inwentaryzacja.

W marcu tego roku z Frankfurtu nad Odrą do Słubic trafiło ok. 10 fragmentów reliefu z fasady dawnego kina „Piast” w Słubicach, zabezpieczonych w 2012 r. przez pracownika naukowego Viadriny Gottharda Kemmethera. Ich inwentaryzacji podjął się mgr inż. Adrian Mermer ze Stowarzyszenia na rzecz rewitalizacji i rozwoju demokracji „Kontrapunkt” w Słubicach. W jego ocenie ten ciekawy depozyt stanowi od 1/4 do 1/3 ówczesnych ubytków w płaskorzeźbie i w razie dobrej woli właściciela obiektu może być pomocny w odtworzeniu ubytków w płaskorzeźbie.

Niestety były też smutne wydarzenia. W nocy z 23 na 24 sierpnia 2017 r. spłonęła Izba Pamięci Towarzystwo Miłośników Polesia i Białkowa w Białkowie. 28 stycznia 2018 r. w sali kinowej Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Cybince odbył się koncert charytatywny na rzecz odbudowy skansenu.

Roland Semik
Społeczny opiekun zabytków powiatu słubickiego